Σύμφωνα με το άρθρο 25 του Νόμου 1882/1990 (όπως ισχύει σήμερα), η μη καταβολή βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο αποτελεί ποινικό αδίκημα όταν τα συνολικά μη καταβληθέντα χρέη μαζί με τους φόρους και τις προσαυξήσεις υπερβαίνουν τις 100.000 ευρώ. Το εν λόγω αδίκημα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους ή τουλάχιστον 3 ετών όταν τα χρέη ξεπερνούν τις 200.000 ευρώ.
Το 2019 με τον νέο Ποινικό Κώδικα ορίστηκε ότι δεν περιλαμβάνονται και δεν συνυπολογίζονται στον υπολογισμό των χρεών του αδικήματος αυτού: α) τα χρέη από μη εκτέλεση χρηματικών ποινών δικαστηρίου και β) τα χρέη από τα αδικήματα του άρθρου 66 (εγκλήματα φοροδιαφυγής) του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), μαζί με τις σχετικές προσαυξήσεις, τόκους και λοιπές επιβαρύνσεις, όπως τα πρόστιμα.
Στα χρέη του άρθρου 66 συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων: οι οφειλές Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), φόροι επί του εισοδήματος (και το τέλος επιτηδεύματος), φόροι κύκλου εργασιών, φόροι ασφαλίστρων και παρακρατούμενοι φόροι, πρόστιμα Κ.Β.Σ. και ΕΝΦΙΑ.
Τα χρέη, λοιπόν, που αφορούν τη μη πληρωμή αυτών των φόρων δεν μπορούν να συμπεριληφθούν στον πίνακα χρεών για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και στη συμπλήρωση των απαιτούμενων 100.000 ευρώ. Η αλλαγή αυτή θεσμοθετήθηκε για να παύσει – επιτέλους – η διπλή (για την ίδια ακριβώς πράξη) ποινική αξιολόγηση και εν τέλει καταδίκη των οφειλετών, μιας και για τις ίδιες οφειλές καταδικάζονταν και για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών και για φοροδιαφυγή. Μάλιστα, λόγω της αναδρομικής ισχύος του επιεικέστερου νόμου (άρθρο 2 ΠΚ), τα χρέη αυτά πρέπει να παύσουν να διώκονται ποινικά και για τις εκκρεμείς δίκες που άρχισαν πριν την ισχύ του νέου νόμου.
Επομένως, η μη απόδοση οφειλών ΦΠΑ, εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ τιμωρείται πλέον μόνο κατά το άρθρο 66 του ΚΦΔ (φοροδιαφυγή), και όχι κατά το άρθρο 25 του νόμου 1882/1990 (χρέη προς το Δημόσιο). Σε περίπτωση που οι φόροι αυτοί συνυπολογίστηκαν στους πίνακες χρεών του τελευταίου αδικήματος πρέπει να αφαιρεθούν από το δικαστή. Η αφαίρεση αυτή γίνεται μάλιστα σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως του ποσού της οφειλής (Άρειος Πάγος απόφαση 828/2020) και δεν απαιτείται να έχει προηγουμένως ασκηθεί ποινική δίωξη για φοροδιαφυγή. Σε περίπτωση που το εναπομείναν ποσό μετά τις αφαιρέσεις των προαναφερθέντων φόρων δεν επαρκεί για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος του άρθρου 25, δεν υπερβαίνει δηλαδή τις απαιτούμενες 100.000 €, η πράξη καθίσταται ανέγκλητη και ο κατηγορούμενος κηρύσσεται αθώος.
Δυστυχώς, όμως, παρατηρείται το λυπηρό φαινόμενο σε αρκετές περιπτώσεις τα Δικαστήρια κυρίως σε πρώτο βαθμό να ακολουθούν μία συσταλτική ερμηνεία του πνεύματος του Νόμου εις βάρος του φορολογουμένου , καταδικάζοντάς τους για χρέη προς το Δημόσιο, κυρίως εάν δεν έχει ασκηθεί ήδη εναντίον τους ποινική δίωξη για φοροδιαφυγή ή εάν τα χρέη προς το Δημόσιο είναι μικρότερα του κατωτάτου ορίου που υφίσταται για άσκηση ποινικής δίωξης για φοροδιαφυγή. Ομοίως , τείνει πλέον να γίνει κανόνας οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ. όχι μόνο να μην παραιτούνται των εγκλήσεών τους κατά των φορολογουμένων με βάση τους πίνακες χρεών τους που αφορούν ποσά τα οποία έχουν ήδη εξαιρεθεί με το νέο Ποινικό Κώδικα αλλά και να αποστέλλουν στα ποινικά Δικαστήρια και σε εκκρεμείς ποινικές υποθέσεις επιστολές (καθόσον έχουν δικαίωμα αντί για μάρτυρα να υποβάλουν ενημερωτικό υπόμνημα) δια των οποίων να αναφέρουν στο Δικαστήριο ότι τα αναφερόμενα στον επίδικο πίνακα χρεών του φορολογουμένου ποσά δεν υπάγονται στα χρέη του άρθρου 66 ΚΦΔ καίτοι αυτά εντέλει υπάγονται.
Γίνεται, συνακόλουθα, αντιληπτό ότι καθίσταται απαραίτητος ο έλεγχος των οφειλών με βάση τις οποίες ασκείται η ποινική δίωξη για χρέη στο Δημόσιο, καθώς είναι πιθανό να συμπεριλήφθηκαν χρέη που πλέον εξαιρούνται, ο δε εκάστοτε φορολογούμενος – κατηγορούμενος θα πρέπει να επιλέξει προσεκτικά την υπεράσπισή του.
Για περισσότερες πληροφορίες, καθώς και για τη νομική σας υπεράσπιση, μπορείτε να απευθυνθείτε στους συνεργάτες του γραφείου μας επικοινωνώντας τηλεφωνικά στο 2103644677-8 ή μέσω e-mail στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση info@makrislawoffice.com Konstantina Papazoglou dina@makrislawoffice.com